Ontwikkelingen

Jeugdzorg
Al langere tijd kampen we met een wachtlijst bij het Centrum Jeugd en Gezin door een toename van het aantal jongeren in jeugdhulp, een langere trajectduur en een toename van de complexiteit. Deze wachtlijst is onwenselijk en willen we zo snel mogelijk wegwerken. Daarom breiden we de formatie van jeugdprofessionals voor een periode van twee jaar uit. De formatieuitbreiding betalen we uit de begrotingsmiddelen jeugdzorg 2023. Bij de tweede bestuursrapportage 2023 beoordelen we of er nog extra geld nodig is.

De VNG en het kabinet bereikten na lang onderhandelen een principeakkoord over het geld dat de komende jaren beschikbaar komt voor de uitvoering van de jeugdzorg. De voorgenomen bezuinigingen worden voor 2024 en 2025 voor een klein deel teruggedraaid. Dit principeakkoord wordt nog voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering van de VNG in juni 2023. Het is onzeker of er voldoende steun is voor het door de VNG bereikte principeakkoord. Naast deze financiële ontwikkelingen is er een inhoudelijke hervormingsagenda opgesteld. Hierdoor ontstaan er mogelijkheden om de noodzakelijke hervormingen in de jeugdzorg uit te voeren. We verwerken de financiële gevolgen hiervan in de begroting 2024, wanneer we inzicht hebben in de definitieve bijdragen van het Rijk en de lokale en regionale bestedingsvoorstellen.

Naast landelijke hervormingen werken we in regionaal verband maar ook in Etten-Leur aan hervormingen om de jeugdzorg houdbaar te maken. We onderzoeken voor de langere termijn ook andere oplossingen. We proberen ervoor te zorgen dat er met name voor lichte problemen geen professionele zorg nodig is. Dit is ook één van de doelen in de Regiovisie Jeugdzorg West-Brabant West 2022-2025 en de daaraan verbonden lokale paragraaf. We trekken voor een periode van twee jaar (2024 en 2025) een procesmanager aan, die de dialoog aangaat met de samenleving om de jeugdzorg te normaliseren, de negatieve prestatiedruk te verminderen en de reikwijdte van de jeugdzorg in te perken.

Wet maatschappelijke ondersteuning
Met ingang van 1 oktober 2022 sloten we een nieuwe overeenkomst af voor de maatwerkvoorziening Huishoudelijke Ondersteuning. Bij het opstellen van de jaarrekening 2022 constateerden we vanaf oktober 2022 een daling van de kosten ondanks een lichte stijging van het aantal inwoners dat een beroep doet op huishoudelijke ondersteuning. De daling van de kosten is naar verwachting toe te schrijven aan de nieuwe producten van de nieuwe overeenkomst. Meer cliënten maken hierdoor gebruik van lichtere, en daarmee goedkopere, producten. Op verzoek van aanbieders van huishoudelijke ondersteuning geven we een bureau de opdracht om de tarieven voor de producten van huishoudelijke ondersteuning opnieuw te berekenen. Afhankelijk van de uitkomsten is het mogelijk dat we huidige tarieven verhogen.

Bij de tweede bestuursrapportage 2023 bekijken we aan de hand van de aantallen en kosten of deze trend zich voortzet en welke gevolgen dit heeft voor de begroting 2023 en volgende jaren. Dan weten we wellicht ook meer over de resultaten van het tarievenonderzoek.

Met ingang van 1 januari 2023 sloten we een nieuwe overeenkomst voor de maatwerkvoorziening Begeleiding. In vergelijking met de oude overeenkomst werken we in deze nieuwe overeenkomst met meer verschillende producten. We hebben op dit moment nog geen goed zicht op de financiële effecten. Bij de tweede bestuursrapportage brengen we deze effecten in beeld en wijzigen, indien nodig, de begroting 2023 en volgende jaren.

Frictiekosten beleidsnota maatschappelijke accommodaties
In 2023 stellen we een beleidsnota maatschappelijke accommodaties op. In deze nota beschrijven we de visie op en de behoefte aan sociaal maatschappelijke gebouwen in onze gemeente op langere termijn. We stellen kaders en uitgangspunten vast, die we gaan hanteren bij het nemen van accommodatiegerichte beslissingen, onder andere over het behouden, realiseren, beheren, exploiteren en subsidiëren van bestaande of nieuwe maatschappelijke voorzieningen. We leggen deze beleidsnota ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad in de eerste raadscyclus van 2024. Gewijzigd beleid kan financiële gevolgen hebben voor verenigingen en organisaties. We stellen voor om een budget voor frictiekosten op te nemen wanneer we meer concreet zicht hebben op deze financiële gevolgen (tweede bestuursraportage 2023 of eerste bestuursrapportage 2024).

Informatiepunt Digitale Overheid
Het informatiepunt Digitale Overheid is er voor iedereen die vragen heeft over websites van de overheid, zoals DigiD, belastingen, toeslagen enzovoorts. Het is vooral bedoeld voor kwetsbare, minder digitaalvaardige doelgroepen, zoals ouderen, jongeren, laaggeletterden en nieuwe Nederlanders. De gemeente is vanaf 1 januari 2023 verantwoordelijk voor de regie en financiering van het informatiepunt. Wij ontvangen hiervoor jaarlijks een specifieke uitkering van het Rijk. Voorheen ontving de bibliotheek het geld voor het informatiepunt. We zien 2023 als een overgangsjaar. In 2023 maken we samen met onze partners een plan om een sterk informatiepunt te realiseren in Etten-Leur.

Uniek sportplan
De verschillende sportverenigingen en andere partners, betrokken bij sport in Etten-Leur, willen samen tot een uniek Sportplan komen. Deze vorm van participatie en beleidsontwikkeling past prima in de huidige visie van de gemeenteraad omdat daarin sportpartners en inwoners actief worden betrokken. In het Uniek Sportplan komen diverse thema’s aan bod zoals het formuleren van een duidelijke visie, vrijwilligers, accommodaties, samenwerking bij inkoop, preventie, gezondheid enzovoorts. De sportpartners laten zich daarbij ondersteunen door een extern communicatiebureau, peilen behoeften en wensen bij de verschillende partners en werken volgens een zelf opgesteld plan van aanpak. De aanpak moet uiteindelijk leiden tot een Uniek Sportplan dat in september 2023 afgerond is en aan college en gemeenteraad aangeboden kan worden. In hoeverre de (toekomstige) wensen van onze partners leiden tot financiële gevolgen, weten we op dit moment niet. Wij verwachten bij de tweede bestuursrapportage 2023 hier meer over te kunnen vermelden.

Preventiegelden
In Etten-Leur sloten we eerder al het Lokaal Sportakkoord en Lokaal Preventieakkoord. De gemeente ontving hiervoor middelen. Dit bundelden we in het project Samen Gezond Leven Etten-Leur. Nu is landelijk het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en Hoofdlijnen Sportakkoord 2 gesloten. Aan deze twee akkoorden is een brede SPUK-regeling (Specifieke Uitkering) gekoppeld die bestaat uit 15 onderdelen. Hoofddoel van het GALA is een gezonde generatie in 2040, met weerbare, gezonde mensen die kunnen opgroeien, leven, werken en wonen in een gezonde leefomgeving met een sterke sociale basis. Het geld voor deze SPUK-regeling vroegen we aan. Om het niet te moeilijk te maken voor partners en inwoners, gaan we aan de slag onder de naam Samen Gezond Leven Etten-Leur. Om dit te bereiken leveren we uiterlijk 30 september 2023 een plan op voor 2024-2026. In dit plan beschrijven we op welke manier we aan de slag gaan. Ook doelstellingen nemen we hierin op. We herijken ook het Lokaal Sportakkoord, dat uiterlijk 30 juni 2023 afgerond moet zijn.

Leerlingenvervoer
Bij het opstellen van de jaarrekening 2022 constateerden we een tekort op het budget voor het leerlingenvervoer. Op basis van dit resultaat maakten we een doorrekening van de kosten voor 2023. We hielden daarbij rekening met een indexatie per 2023 van 13%. Het gaat om de NEA-index die is opgenomen in de overeenkomst. Door de gestegen brandstofkosten valt de index hoger uit dan gebruikelijk. De extra kosten nemen we mee in de eerste bestuursrapportage 2023.

Momenteel zijn we bezig met een aanbesteding van het leerlingenvervoer vanaf het nieuwe schooljaar in augustus. We hebben op dit moment nog geen inzicht op de financiële effecten van de nieuwe overeenkomst. We brengen deze bij de tweede bestuursrapportage 2023 in beeld.

Schuldhulpverlening
Naar verwachting wijzigt met ingang van 2024 de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). Met deze wijziging wordt de saneringstermijn verkort van 36 naar 18 maanden. Tijdens deze periode betaalt de schuldenaar, onder toezicht van een Wsnp-bewindvoerder, zoveel mogelijk aan de schuldeisers. Wanneer de schuldenaar zich tijdens deze periode aan al zijn verplichtingen heeft gehouden, krijgt die van de rechter een schone lei. Overgebleven schulden, die onder de werking van de Wsnp vallen, zijn dan niet meer afdwingbaar. Voor inwoners betekent dit dat zij na 18 maanden met een schone lei kunnen beginnen. Voor de gemeente zijn de gevolgen minimaal, tenzij de gemeente ook schuldeiser is.

Herstel en versterken van de openbare bibliotheken
Het kabinet investeert vanaf 2022 structureel in de openbare bibliotheken. Voor 2023 en 2024 komt landelijk € 56 miljoen beschikbaar via een Specifieke Uitkering (Spuk) om het lokale bibliotheeknetwerk te versterken. Vanaf 2025 geldt voor gemeenten een wettelijke zorgplicht voor de bibliotheken. De Spuk is bedoeld om de kwaliteit en kwantiteit van de bibliotheken te verbeteren ter voorbereiding op deze wettelijke zorgplicht. We maken gebruik van deze mogelijkheid en vragen de uitkering aan. Samen met de bibliotheek stellen we een plan van aanpak op.

De Nobelaer
Bij de bezuinigingsopdracht werd de subsidie aan Stichting De Nobelaer in 2022 en 2023 verlaagd met € 100.000. Hierdoor verlaagden we de totale subsidie bij ingebruikname van de nieuwbouw van de afgesproken € 3 miljoen naar € 2,9 miljoen. Ondanks de lagere subsidie slaagt De Nobelaer erin om te voldoen aan de prestatieafspraken uit de subsidiebeschikking 2022-2023. Dit jaar en de komende jaren verwacht De Noblaer een klein negatief resultaat van € 50.000. De raad besloot eerder tot een aanvullende bezuiniging van € 150.000. We namen deze bezuiniging in de begroting op vanaf 2024. Wanneer we deze aanvullende bezuiniging doorvoeren, betekent dit dat het tekort voor de Nobelaer weer stijgt naar € 200.000. Dit is niet op te vangen binnen de aanwezige bedrijfsvoeringsreserve. En dit betekent mogelijk ook dat de Nobelaer niet meer kan voldoen aan de prestatieafspraken en er keuzes gemaakt moeten worden. Om de Nobelaer een financieel gezonde basis voor de bedrijfsvoering te geven, stellen we voor de aanvullende subsidieverlaging van € 150.000 niet door te voeren.